Leczenie operacyjne skoliozy

Podczas operacji skrzywiona część kręgosłupa jest korygowana, za pomocą implantów mocowanych do kręgów, które połączone są prętami. Następnie między implantami umieszcza się opiłki kostne, które z czasem zrastają się z tkanką kostną pacjenta, tworząc blok kostny w obszarze operowanym. 

Implanty działają jak wewnętrzny gorset utrzymujący kręgosłup w skorygowanej pozycji, zanim kości się zrosną. Trwa to zazwyczaj od 6 do 12 miesięcy.

Zrośnięcie się kości kręgosłupa pozbawia go możliwości wzrostu, również trwale ogranicza ruchomość kręgosłupa w obszarze zabiegowym. 

Operacja jest zalecana przed pojawieniem się bólu lub innych objawów z różnych powodów.

Leczenie operacyjne jest łatwiejsze u mniejszych i bardziej elastycznych krzywizn, występujących u dzieci i młodzieży w porównaniu do dorosłych, u których skrzywienie jest większe i bardziej sztywne.

Wiąże się również z mniejszym ryzykiem i mniej skomplikowaną operacją oraz szansą, że mniej kręgów będzie wymagało zespolenia.

Implanty są wykonane z metalu. Jest to stal nierdzewna, tytan albo chrom kobaltowy. Dostępnych jest wiele różnych implantów. Większość chirurgów ma indywidualne preferencje i omawia je ze swoimi pacjentami.

Implanty pozostają w ciele na zawsze. Są usuwane tylko w wyjątkowych sytuacjach, takich jak infekcja lub dyskomfort. Po zrośnięciu kości implanty już nie pełnią żadnej roli, ponieważ to zrost kostny utrzymuje kręgosłup w korekcji. Jednak operacja usunięcia implantów jest poważna i w większości przypadków nie jest konieczna.

Oprócz utrzymania kręgosłupa w prawidłowej pozycji i zapobiegania dalszemu postępowi skoliozy, usztywnienie zatrzymuje również wzrost w tej części kręgosłupa. Nie stanowi to problemu dla większości nastoletnich pacjentów, ponieważ po wyprostowaniu kręgosłupa stają się wyżsi. 

Ponadto, usztywniony odcinek kręgosłupa nie jest już elastyczny. Nie ma to większego znaczenia w przypadku kręgosłupa piersiowego, ponieważ ten obszar kręgosłupa ma stosunkowo mało naturalnych ruchów. Jednak kręgosłup lędźwiowy jest bardziej elastyczny, a usztywnienie w tym obszarze ogranicza pewien ruch. Skupienie ruchu na zaledwie kilku dyskach lędźwiowych może skutkować ich szybszym zużyciem, dlatego dokłada się wszelkich starań, aby usztywnić jak najmniej kręgów lędźwiowych.

Operacja skoliozy oprócz utrzymania kręgosłupa w prawidłowej pozycji i zapobieganiu dalszemu pogłębieniu skoliozy hamuje wzrost operowanej części kręgosłupa. Nie stanowi to problemu dla młodzieży pod koniec okresu wzrostu, jednak jest to problem u dzieci młodszych. Dlatego stosuje się u nich inne metody operacyjne, które nie hamują procesu wzrostu. Ponadto, po korekcji skrzywienia, pacjenci stają się wyżsi na skutek wyprostowania kręgosłupa.

Co więcej, odcinek kręgosłupa, który był poddany operacji, nie jest już elastyczny. Nie ma to większego znaczenia w przypadku kręgosłupa piersiowego, ponieważ ten odcinek kręgosłupa ma sam w sobie bardzo mała ruchomość. Jednak kręgosłup lędźwiowy ma większą ruchomość. Usztywnienie kręgów lędźwiowych powoduje zwiększenie obciążeń na pozostałych dyskach, co może powodować ich szybsze zużycie. Z tego powodu dokłada się wszelkich starań, aby usztywnić jak najmniej kręgów lędźwiowych.

Większość nacięć goi się niemal całkowicie w ciągu 4 tygodni po operacji. Późniejszy wygląd blizny zależy od sposobu gojenia się tkanki łącznej. Blizny większości dzieci są płaskie i wtapiają się w otaczającą skórę. U niektórych pacjentów występują bliznowce i jest to związane z budową tkanki łącznej. 

Aby blizna była cienka i jasna warto udać się do fizjoterapeuty specjalizującego się w terapii blizn.

Zgodnie z badaniami dolegliwości bólowe w czasie ciąży są częstsze u osób zarówno po leczeniu zachowawczym, jak i operacji skoliozy, niż w grupie osób zdrowych.

Taka sama zależność występuje jeżeli chodzi o częstość porodów drogą cesarskiego cięcia. Dodatkowo pacjentki po operacji skoliozy podczas cesarskiego cięcia częściej wymagają znieczulenia ogólnego. Jest to związane z trudnością w zastosowaniu znieczulenia centralnego, ze względu na zmiany tkanek miękkich, zwłóknienia i bliznę pooperacyjną. Poziom usztywnienia ma bezpośredni wpływ na możliwość zastosowania znieczulenia centralnego. Ponadto  poziom usztywnienia poniżej L2 wpływa znacząco na dolegliwości bólowe i częstotliwość cesarskiego cięcia.

Badania wykazały, że kobiety poddane operacji skoliozy posiadają mniej potomstwa w stosunku do kobiet zdrowych. Jednak ta rozbieżność nie występuje, porównując pacjentki ze skoliozą leczone operacyjnie i zachowawczo.

VBT (Vertebral Body Tethering) jest metodą umożliwiają dostęp do kręgosłupa poprzez niewielkie nacięcia (VATS) w pobliżu żeber i/lub mało-inwazyjne, boczne podejście do kręgosłupa.

Metoda VBT polega na użyciu serii śrub po jednej stronie kręgów w obrębie łuku skrzywienia oraz  linki, aby skorygować, a następnie kontrolować skoliozę.

Technika działa po jednej stronie skrzywienia zapobiegając pogłębianiu się, a w okresie wzrostu kręgów o korygując skrzywienie.

Kiedy można zastosować metodę VBT?

• pacjenci w okresie wzrostu (Risser 0-3)
• skrzywienie w przedziale 35-65 stopni Cobba
• elastyczność kręgosłupa w skłonach bocznych w badaniu RTG 
• rotacja tułowia poniżej 20 stopni w badaniu skoliometrem
• kifoza piersiowa mniejsza niż 40 stopni

Zalety metody: 

• większa ruchomość kręgosłupa w stosunku do klasycznej operacji skoliozy,
• szybszy powrót do aktywności
• małe blizny w przestrzeniach międzyżebrowych

Wady:

• znaczna liczba reoperacji ze względu na zerwanie linki lub przekorygowanie skrzywienia.