Skolioza pojawia się najczęściej w okresie wzrostu, czyli w dzieciństwie lub okresie dojrzewania. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy pojawia się i postępuje w wieku dorosłym. Czy skolioza u dorosłych różni się od tej młodzieńczej? Czy leczenie skoliozy u dorosłych przebiega tak samo? Jak leczyć skoliozę?
Jakie są rodzaje skoliozy u dorosłych?
Skolioza zwyrodnieniowa występuje zazwyczaj u dorosłych powyżej 40 roku życia, z powodu naturalnej degeneracji dysków, stawów międzykręgowych i więzadeł. Skolioza ta może być skoliozą idiopatyczną, która pojawiła się w okresie dojrzewania i uległa pogorszeniu w wieku dorosłym lub nową (de novo) skoliozą zwyrodnieniową, która powstała w dorosłości.
Jakie są objawy skoliozy u dorosłych?
Najczęstszym problemem, z jakim zgłaszają się dorośli ze skoliozą jest ból. Może być to ból miejscowy zlokalizowany w obrębie kręgosłupa lub rzutowany do kończyny dolnej.
Ból może być powiązany z samym skrzywieniem i zmianami zwyrodnieniowymi w obrębie kręgosłupa lub z uciskiem na korzenie nerwowe. Podrażanie nerwu może powodować jego stan zapalny, co z kolei prowadzi do dolegliwości (np. bolesność, mrowienie, drętwienie) w kończynach dolnych. Dolegliwości bólowe mogą być również wynikiem zmęczenia mięśni ze względu na zaburzoną aktywność mięśniową w obrębie tułowia. Skrzywienie kręgosłupa jest przyczyną dysbalansu w aktywności mięśni po obu jego stronach.
Leczenie skoliozy musi być poprzedzone odpowiednią diagnostyką.
Jeśli podczas badania fizykalnego zostanie stwierdzone skrzywienie kręgosłupa, zalecane jest wykonanie badania RTG lub MRI, aby uzyskać dokładny obraz schorzenia i postawić prawidłową diagnozę. W badaniu RTG możemy zobaczyć dokładnie strukturę kręgów, co pozwala ustalić typ i wielkość skrzywienia. Pozwala również zdefiniować inne potencjalne problemy, takie jak deformacje kostne czy boczne przesunięcia kręgów powodujące progresję skrzywienia. Możemy również wykonać badanie MRI, które pozwala ocenić tkanki miękkie i może być wykorzystane do oceny potencjalnego ucisku rdzenia kręgowego lub korzeni nerwowych
Leczenie skoliozy u dorosłych: operacja czy leczenie zachowawcze?
Jeśli skrzywienie nie kwalifikuje się do zabiegu, w większości przypadków można skutecznie leczyć skoliozę zachowawczo.
Opcje leczenia zależą od przyczyny schorzenia, stopnia skrzywienia i dolegliwości bólowych. W Scoliospace w pierwszej kolejności zalecamy leczenie zachowawcze, ponieważ wiąże się z mniejszym ryzykiem i skutkami ubocznymi. Nawet jeśli skrzywienie jest znaczne, podejmujemy próby zatrzymania progresji i skorygowania skrzywienia, aby nie przekroczyło progu operacyjnego.
Gdy skrzywienie nie jest znaczne i nie daje dolegliwości bólowych, należy je monitorować, aby nie uległo pogorszeniu. Zalecamy regularne wykonywanie badania fizykalnego i RTG. Jako specjaliści służymy radą odnośnie do rodzajów aktywności bezpiecznych dla danego typu skrzywienia oraz szkolimy z ergonomii dnia codziennego i pracy.
Gdy skrzywienie jest znaczne i daje dolegliwości bólowe, specjalistyczne ćwiczenia są niezbędnym elementem leczenia skoliozy. Ponieważ skolioza może ograniczać elastyczność i ruchomość kręgosłupa, fizjoterapia ma na celu poprawę ustawienia kręgosłupa, zwiększenie zakresu ruchu i redukcję bólu.
W obu przypadkach zalecamy również ćwiczenia wzmacniające i stabilizujące tułów. Jest to program ćwiczeń odpowiednio dobrany dla każdego pacjenta, aby pomóc zbudować gorset mięśniowy stabilizujący kręgosłup w najlepszym osiągalnym ustawieniu. Może to pomóc zapobiec postępowi skrzywienia i zapewnić stabilność, co z kolei pozytywnie wpływa na łagodzenie bólu.
Fizjoterapia może być skuteczna na każdym etapie skoliozy, niezależnie od wielkości skrzywienia.
Kiedy zalecana jest operacja skoliozy u dorosłych?
Operacja skoliozy u dorosłych może być wskazana:
- gdy skrzywienie przekracza 50 stopni i znacznie ogranicza codzienne funkcjonowanie,
- występuje upośledzenie funkcji oddechowych lub objawy neurologiczne,
- odczuwają bardzo uporczywe dolegliwości bólowe.
Najczęstszym rodzajem operacji u dorosłych jest operacja z dostępu tylnego. W czasie operacji umieszczane są implanty korygujące skrzywienie oraz wiórki kostne, które powodują zrost kręgów w obrębie stabilizacji. Wiórki zazwyczaj pochodzą z innych kości tego samego pacjenta. Rekonwalescencja po operacji trwa zwykle 4-6 tygodni.
Proces zrostu kręgów trwa od 6 miesięcy do roku. W tym czasie implanty mają zadanie utrzymać kręgosłup w odpowiednim ustawieniu. Po zakończeniu zrostu (fuzji) nie pełnią żadnej roli, ale pozostają na miejscu, aby uniknąć konieczności reoperacji.
W zależności od rodzaju skrzywienia i jego lokalizacji operacja jest wykonywana jako pojedynczy zabieg lub podzielona na etapy. Zawsze, gdy rozważana jest operacja skoliozy, lekarz omawia z pacjentem ryzyko i korzyści płynące z operacji. Konieczne jest także zaplanowanie rehabilitacji po operacji skoliozy.
Dorosłe osoby z bardzo dużymi i sztywnymi skoliozami mogą również wymagać osteotomii (przecięcie kości i korekcji jest kształtu lub pozycji). W jej trakcie uwalniane są sztywne segmenty stawów międzykręgowych.
Dorośli ze skoliozą, u których występuje stenoza kanału kręgowego lub przepuklina dysku wymagają również procedury dekompresji, operacyjnego zmniejszenia nacisku na rdzeń kręgowy lub korzenie nerwowe.
Wybór sposobu leczenia skoliozy w wieku dorosłym zależy od wielu czynników. Warto poznać różne punkty widzenia i podjąć świadomą decyzję o najlepszej w danym przypadku drodze do zdrowia..