Operacja skoliozy to dla wielu pacjentów moment przełomowy – kończy etap pogłębiającej się deformacji kręgosłupa oraz często długotrwałe leczenie, ale zaczyna nowy proces: rekonwalescencję i powrót do sprawności. Ćwiczenia po operacji skoliozy odgrywają kluczową rolę w odzyskaniu ruchomości, siły mięśniowej i stabilizacji tułowia. Odpowiednio dobrana fizjoterapia nie tylko wspiera proces gojenia, reedukuje postawę, ale także zapobiega przyszłym dolegliwościom bólowym i potencjalnym wtórnym skrzywieniom.
Dlaczego ćwiczenia po operacji skoliozy są tak ważne?
Choć sam zabieg koryguje ustawienie kręgosłupa, to nie kończy leczenia. Operacja wiąże się z dużą ingerencją w układ mięśniowo-szkieletowy, a okres rekonwalescencji może trwać nawet kilka miesięcy. W tym czasie terapia ruchowa i ćwiczenia po operacji skoliozy pozwalają:
- przywrócić równowagę mięśniową,
- odbudować siłę i wytrzymałość mięśni grzbietu oraz brzucha,
- poprawić postawę i wzorce ruchowe,
- zmniejszyć ryzyko kompensacji i przeciążeń,
- poprawić jakość życia i samopoczucie.
Fizjoterapia pooperacyjna powinna być wdrożona już w pierwszej dobie po zabiegu, aby złagodzić skutki rozległego zabiegu operacyjnego na cały organizm. Natomiast ćwiczenia po operacji skoliozy należy rozpocząć po uzyskaniu zgody od lekarza.
Na czym polega fizjoterapia po operacji skoliozy?
Proces fizjoterapii składa się z kilku etapów. Obejmuje zarówno pracę manualną z terapeutą, jak i indywidualnie dobrane ćwiczenia, które pacjent wykonuje samodzielnie w domu. Typowe elementy terapii to:
- ćwiczenia oddechowe,
- ćwiczenia wzmacniające mięśnie głębokie i stabilizujące kręgosłup,
- nauka prawidłowego siedzenia, chodzenia i podnoszenia przedmiotów,
- mobilizacja blizny pooperacyjnej,
- techniki rozciągające i relaksacyjne.
Wszystkie te działania muszą być prowadzone pod okiem wykwalifikowanego fizjoterapeuty, który dostosuje intensywność i formę ćwiczeń do możliwości oraz będzie monitorował kręgosłup pacjenta.
Po operacji skoliozy układ nerwowy „uczy się” nowego ustawienia ciała.
Skolioza jest to choroba przewlekła i układ nerwowy ma wyuczone skoliotyczne ustawienie kręgosłupa. W czasie zabiegu skrzywienie jest prostowane, jednak całe ciało musi mieć czas na adapatację do nowego ustawienia, a układ nerwowy do „zapamiętania” go na nowo. Dlatego ważna jest reedukacja postawy, ale również redukcja niewłaściwego napięcia mięśniowego, które może prowadzić do wytworzenia nieprawidłowych kompensacji.
Przykładowy zestaw ćwiczeń po operacji skoliozy
Twój lekarz lub fizjoterapeuta może zaproponować Ci indywidualny plan ćwiczeń. Poniżej znajdziesz przykładowe ćwiczenia, które często są częścią terapii po operacji skoliozy:
Prawidłowa postawa przed lustrem – zacznij od korekcji postawy przed lustrem.
Ćwiczenie w klęku podpartym – stabilizacja centralna
– Zacznij od pozycji na czworakach na macie lub innym twardym podłożu. Kolana powinny być w linii bioder, a dłonie w linii barków. Głowa ustawiona w linii kręgosłupa.
– Aktywuj brzuch, zachowując lordozę lędźwiową.
– Unieś wyprostowaną nogę maksymalnie do wysokości pośladka. Biodra powinny być ustawione w linii poziomej. Jeżeli czujesz się stabilnie, unieś przeciwległą, wyprostowaną rękę do przodu.
Rozpocznij od 10 powtórzeń i powoli zwiększaj intensywność o ilość serii i powtórzeń (docelowo 3 serie po 20 powtórzeń).
Ćwiczenie na boku
Połóż się na prawym boku, prawą nogę ugnij, prawe ramię połóż pod głową, lewą ręką podeprzyj się z przodu.
– Aktywuj brzuch, zachowaj lordozę lędźwiową.
– Unieś lewą nogę do wysokości biodra, zachowując stabilną miednicę w pozycji neutralnej.
Zacznij od 10 powtórzeń i stopniowo zwiększaj ilość serii i powtórzeń (docelowo 3 serie po 30 powtórzeń).
– Powtórz na lewym boku.
Leżenie na plecach i rolowanie miednicy
- Połóż się na plecach na macie lub innym twardym podłożu, ustaw stopy na szerokość bioder, ugnij kolana
- Przechyl miednicę w tył, tak aby kręgosłup lędźwiowy przykleił się do maty. Delikatnie napnij mięśnie brzucha i pośladki. Pamiętaj, aby nie wstrzymywać oddechu.
- Rozluźnij się.
Zacznij od 5 powtórzeń, stopniowo zwiększaj ilość powtórzeń (docelowo 2 serie po 10 powtórzeń).
Unoszenie ramion w pozycji krzesełkowej
- Połóż się na plecach na macie lub innym twardym podłożu, ugnij kolana i unieś nogi, tak aby kolana znajdowały się nad biodrami.
- Aktywuj brzuch.
- Ręce unieś w stronę sufitu. Naprzemiennie dotykaj kciukiem do podłogi za swoją głową.
Zacznij od 10 powtórzeń, stopniowo zwiększaj ilość powtórzeń (docelowo 3 serie po 30 powtórzeń).
Pamiętaj: każde ćwiczenie powinno być wykonywane pod nadzorem lub po konsultacji z terapeutą.
Czy podczas ćwiczeń po operacji skoliozy może pojawić się ból?
Jeżeli w czasie wykonywania ćwiczeń pojawi się ból stawów (kręgosłupa lub kończyn), należy przerwać ćwiczenia. Ból mięśni po ćwiczeniach jest całkowicie normalny. Nie powinny pojawiać się dolegliwości w obrębie barków, szyi, kręgosłupa lędźwiowego. W takiej sytuacji należy skonsultować się ze specjalistą i sprawdzić czy ćwiczenie jest wykonywane właściwie a obciążenie dobranie odpowiednio.
Ćwiczenia skolioza – co z aktywnością fizyczną po rehabilitacji?
Po zakończonym okresie kostnienia operowanego obszaru wielu pacjentów może powrócić do ulubionych form ruchu: jogi, pływania, spacerów, a nawet sportów rekreacyjnych. Lekarz, który przeprowadził zabieg operacyjny powinien dać zielone światło po wykonaniu niezbędnych badań. Ważne, by nie zapominać o kontynuowaniu wzmacniania mięśni posturalnych i regularnej aktywności, ponieważ jest to proces długofalowy.
Podsumowanie
Ćwiczenia po operacji skoliozy to nieodzowny element powrotu do pełnej sprawności. Dzięki nim poprawiamy stabilność kręgosłupa, zmniejszamy dolegliwości bólowe i zapobiegamy dalszym problemom. Kluczem do sukcesu jest dobrze zaplanowana fizjoterapia, prowadzona przez specjalistów i dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Jeśli jesteś po operacji skoliozy i chcesz rozpocząć bezpieczną terapię ruchową, skonsultuj się z fizjoterapeutą. Dobrze zaplanowane ćwiczenia skolioza to inwestycja w Twoje zdrowie i komfort życia.